سلام
ولايت و امامت حضرت علي(ع) و ساير ائمه نزد شيعيان ركن مهمّي از ايمان است و هر كس داراي ولايت نباشد، شيعه نيست.
شهيد ثاني در رسالة حقايق الايمان مي گويد: به عقيده شيعه اقرار به امامت ائمه دوازده گانه اصلي از اصول ايمان بوده و يكي از ضروريات مذهب به شمار مي آيد. شيعيان عقيده دارند امامت ائمه(ع) از طرف خدا منصوص بوده و معيّن شده و اوامر و نواهي آنان بايد بدون چون و چرا اجرا گردد: "يا ايّها الّذين آمنوا أطيعوا الله و أطيعوا الرسول و أولي الامر منكم؛ اي كساني كه ايمان آورده ايد! از خدا و رسول و اولي الامر اطاعت كنيد".
به عقيده شيعه ايمان به معناي خاص به صرف گفتن شهادتين محقق نمي شود، بلكه بايد تصديق به قلب و عمل نمودن به اركان (از قبيل نماز و روزه و حج) نيز ضميمه شود.
ركن ديگر ايمان اعتقاد به والايت خاندان رسول اكرم(ص) است.
ابوسعيد خدري گويد: مردم را به پنج چيز امر كردند. آنان به چهار تا عمل نمودند و يكي را رها كردند. پرسيدند: آن چهار تا چيست؟ گفت: نماز، زكات، روزه و حج. گفتند: آن يكي چيست؟ گفت: ولايت علي بن ابي طالب(ع). پرسيدند: آيا ولايت علي نيز واجب شده؟ گفت: بلي واجب است.
از امام صادق(ع) نقل شده است: "الاسلام هو الظاهر الذي عليه الناس و الايمان هو معرفة هذاالأمر؛ اسلام ديني است كه مردم در ظاهر به آن اعتقاد دارند، ولي ايمان، معرفت و شناختن اين امر (ولايت ائمه) است".
شيعه معتقد است حضرت رسول اكرم(ص) هيچ وقت اختيار تعيين حاكم را در دست مردم قرار نداده، بلكه به امر خدا مأمور شد به مسلمانان ابلاغ كند كه علي بن ابي طالب(ع) را جانشين خود قرار داده و بايد دستور او اجرا شود.
شيعه را مي توان چنين خلاصه كرد: ايمان داشتن به اين كه امام، جانشين رسول خدا(ص) و متولّي حكومت بوده و حكومتش به اراده خدا است، نه به اراده مردم.
ولايت به معناي امامت و سرپرستي جامعه اسلامي است. به همان معنايي كه پيامبر(ص) بر مردم ولايت داشت: "النبي أولي بالمؤمنين من أنفسهم؛ ولايت پيامبر از ولايت مؤمنان بر خودشان بيشتر است". ولايت علي بن ابي طالب و ساير ائمه(ع) همان ولايت و سرپرستي پيامبر بر امت اسلامي است.
شرايط ولايت بر مسلمانان، علم و عصمت و قريشي بودن است و مصاديق آن را پيامبر(ص) در غدير خم و در موارد مختلفي بيان كرده تا مردم غير از آنان را بر نگزينند. در غدير خم فرمود: "من كنت مولاه فهذا علي مولاه؛ هر كس من مولا و س